1. Phân nhóm
Theo nguyên lí hoạt động ta có thể phân chia các đèn chiếu sáng thành ba nhóm lớn:
– Đèn nóng sáng là loại đèn được phát sáng khi đốt nóng: điện năng chuyển thành nhiệt năng rồi lại chuyển tiếp thành quang năng. Trong đèn sợi đốt có hai loại là đèn sợi đốt thông thường và đèn sợi đốt có bổ sung khí halogen
– Đèn phóng điện là loại đèn sử dụng phương pháp phóng điện hồ quang để chiếu sáng. Các loại đèn phóng điện trong chất khí gồm các nhóm: đèn huỳnh quanh, đèn cao áp thủy ngân, đèn natri và đèn halogen kim loại.
– Đèn LED ( lighting emitting diode): đi ốt phát quang khi có dòng điện 1 chiều chạy qua, chuyển từ điện năng sang quang năng.
2. Các loại thiết bị chiếu sáng chính
2.1 Đèn sợi đốt
Bóng đèn sợi đốt có công suất từ 25-40-60 cho đến 200-300W, tuổi thọ trung bình 1,000 giờ. Hiệu quả ánh sáng từ 10-20 Lume/W. Ưu điểm cơ bản của đèn sợi đốt là có chỉ số hiện màu rất cao (gần bằng 100) cho phép sử dụng trong chiếu sáng chất lượng cao. Nhược điểm của đèn sợi đốt là hiệu suất sử dụng của các loại bóng đèn nung sáng chỉ đạt 6-7% so với lượng điện tiêu hao, 94% lượng điện tiêu hao cho phát nhiệt và tuổi thọ thấp (do hiện tượng bay kim loại của tim đèn khi nung nóng trong quá trình phát sáng).
2.2 Đèn sợi đốt Halogen
Đèn sợi đốt bổ sung khí Halogen làm tăng hiệu quả phát sáng từ 20-30 Lume/W và tăng tuổi thọ trung bình lên đến 2,000 giờ. Các đèn sợi đốt Halogen công suất từ 40-300W dùng cho chiếu sáng chất lượng màu cao, tuy nhiên hiệu quả năng lượng vẫn cón rất thấp.
2.3 Đèn huỳnh quang ( đèn tuýp )
Khi hoạt động, giữa hai điện cực phóng điện làm phát ra tia tử ngoại (tia cực tím). Tia tử ngoại tác dụng vào lớp bột huỷnh quang làm đèn phát sáng. Ngoài ra, để giúp cho hiện tượng phóng điện xảy ra, người ta phải lắp thêm chấn lưu và tắc te. Do ít tỏa nhiệt ra môi trường nên đèn huỳnh quang sẽ cho hiệu suất phát sáng cao hơn nhiều so với đèn sợi đốt mà lại có tuổi thọ cao hơn. Bình thường , dùng đèn huỳnh quang tiết kiệm hơn đèn sợi đốt 8 đến 10 lần.
2.4 Đèn huỳnh quang Compact( đèn Compact )
Là đèn huỳnh quang đặt vào đui đèn thông dụng có tích hợp chấn lưu điện tử. Vì thế nên ngoài ưu điểm về hiệu quả chiếu sáng như đèn tuýt, đèn compact còn rất thuận tiện khi lắp đặt và thay thế. Đèn compact có công suất từ 5W -50W.Hiệu suất đèn huỳnh quanh khá nhạy với nhiệt độ môi trường. Đèn sợi đốt, đèn huỳnh quang, đèn compact đều có đặc điểm là công suất vừa và nhỏ, chỉ thích hợp chiếu sáng trong không gian nhỏ.
2.5 Đèn LED ( Lighting emitting diode)
Nguyên lý hoạt động của đèn LED là chuyển một bước từ điện năng thành quang năng trong khoảng nhìn thấy được. Đi ốt phát quang khi có dòng điện 1 chiều chạy qua. Có thể giải thích cụ thể nguyên lý hoạt động của đèn LED như sau: đi ôt đèn LED bao gồm khối bán dẫn loại P ghép với khối bán dẫn loại N. Khi có dòng điện chạy qua, khối bán dẫn loại P chứa nhiều lỗ trống tự do mang điện tích dương nên khi ghép với khối bán dẫn N (chứa các điện tử tự do) thì các lỗ trống này có xu hướng chuyển động khuếch tán sang khối N, cùng lúc đó khối P lại nhân thêm các điện tử từ khối N chuyển sang. Ở biên giới hai mặt bên tiếp xúc, các điện tử bị lỗ trống thu hút và khi chúng tiến lại gần nhau chúng có xu hướng kết hợp với nhau tạo thành các nguyên tử trung hòa. Khi một điện tử gặp một lỗ, nó rơi xuống mức năng lượng thấp hơn và nhả năng lượng ra dưới dạng quang tử chính là ánh sáng.